Υποτονικότητα στην αγορά εργασίας

Οι αλλεπάλληλες οικονομικές αναταράξεις λόγω της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία έχουν θέσει την αγορά εργασίας σε ένα μεταβατικό στάδιο που αναζητά το νέο σημείο ισορροπίας. Η εικόνα στην Ευρωπαϊκή αγορά εργασίας χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό ετερογένειας τόσο ανάμεσα στα κράτη-μέλη, όσο και ανάμεσα στους διαφόρους τομείς της οικονομίας.

Το σημείο εκκίνησης, ώστε να εξηγηθεί η σημερινή κατάσταση στην αγορά εργασίας, είναι οι πολιτικές που υιοθετήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αυτές είναι υπεύθυνες για την ταχεία και ισχυρή ανάκαμψη της αγοράς εργασίας με το πέρας των απανωτών lockdowns, επηρεάζοντας όμως ασύμμετρα διαφορετικούς τομείς της οικονομίας. Στην Ευρώπη η κύρια απάντηση για την προστασία των εργαζομένων έλαβε τη μορφή προγραμμάτων μειωμένης απασχόλησης (short-time work schemes) και διαθεσιμότητας (furlough schemes). Χάρη στα μέτρα αυτά, πολλές θέσεις εργασίας διατηρήθηκαν ακόμα κι αν οι ώρες εργασίας μειώθηκαν, το ποσοστό ανεργίας περιορίστηκε σε διαχειρίσιμα επίπεδα, και η οικονομική ανάκαμψη διευκολύνθηκε (βλ. προηγούμενο σημείωμα).

Όπως αναλύεται και στα Spring Meetings του ΔΝΤ, το οικονομικό σοκ που προκάλεσε η πανδημία, δεν προσομοιάζει σε προηγούμενες παγκόσμιες κρίσεις. Η πανδημία έπληξε κυρίως τομείς υψηλού συγχρωτισμού (εστίαση, φιλοξενία κ.ά.), ενώ οι συνέπειες της φάνηκαν άμεσα στο προϋπολογισμό των νοικοκυριών (αντίθετα από ό,τι η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 η οποία είχε ξεκινήσει από τον χρηματοπιστωτικό τομέα). Επίσης, η Ευρωπαϊκή απάντηση για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας αφορούσε κυρίως συμβάσεις αορίστου χρόνου, αφήνοντας ακάλυπτους τους εποχικούς ή μερικής απασχόλησης εργαζομένους. Συνεπώς, η εικόνα της αγοράς εργασίας σήμερα διαφέρει σημαντικά ανά χώρα και ανά τομέα της οικονομίας, με αποτέλεσμα να συνυπάρχουν ανάμεσα στα κράτη μέλη περιπτώσεις σφιχτής αγοράς εργασίας, όπου η ζήτηση για εργατικά χέρια είναι τουλάχιστον ίση με την προσφορά, και υποτονικής αγοράς εργασίας, όπου η υποτονικότητα μετριέται ως άθροισμα (α) όσων ψάχνουν για δουλειά αλλά δεν βρίσκουν, (β) όσων ψάχνουν για δουλειά αλλά δεν είναι άμεσα διαθέσιμοι, (γ) όσων είναι διαθέσιμοι αλλά δεν ψάχνουν για δουλειά, και τέλος (δ) όσων υποαπασχολούνται.
Περισσότερα ΕΔΩ