Από το 2006 η γερμανική κυβέρνηση με την Πρωτοβουλία Αριστείας διαθέτει πρόσθετα κονδύλια για την υποστήριξη των πανεπιστημίων που διακρίνονται στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας.
Εν έτει 2006 η γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση σε συνεργασία με τις τοπικές κυβερνήσεις των 16 ομόσπονδων κρατιδίων έθεσαν τις βάσεις για ένα πρόγραμμα ενίσχυσης των κορυφαίων γερμανικών πανεπιστημίων που διακρίνονται στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας. Η φιλοσοφία της Πρωτοβουλίας Αριστείας (Exelenzinitiative), όπως ονομάζεται, είναι η εξής: κάθε χρόνο τα περίπου 100 γερμανικά πανεπιστήμια συμμετέχουν σε έναν πανεπιστημιακό διαγωνισμό αριστείας με κριτήρια την ποιότητα και ανταγωνιστικότητα των προγραμμάτων σπουδών αλλά και των εξειδικευμένων ερευνητικών προγραμμάτων που προσφέρουν. Τα πανεπιστήμια που διακρίνονται για τις επιστημονικές τους επιδόσεις επιβραβεύονται με ένα μπόνους πρόσθετων κρατικών κονδυλίων σε βάθος πενταετίας. Δημιουργείται έτσι ένα είδος πανεπιστημιακής ελίτ.
Το 2006 στη λίστα των κορυφαίων γερμανικών πανεπιστημίων συγκαταλέγονταν εννέα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Σήμερα ο αριθμός αυτός έχει ανέλθει στα έντεκα.
Οι πυλώνες της Πρωτοβουλίας Αριστείας
Κάθε πανεπιστήμιο που συμμετέχει στη διαδικασία, διαγωνίζεται σε τρεις κατηγορίες. Στην πρώτη κατηγορία, κάθε πανεπιστήμιο, στο πλαίσιο κυρίως των μεταπτυχιακών και διδακτορικών προγραμμάτων του, πρέπει να αποδείξει ότι είναι σε θέση να στηρίξει ουσιαστικά την εξέλιξη νέων ερευνητών καθώς επίσης και να αναπτύξει επιστημονικό έργο, που θα κομίσει θετικά αποτελέσματα για το κοινωνικό σύνολο. Η δεύτερη κατηγορία αφορά στη λειτουργία και απόδοση εξειδικευμένων ερευνητικών κέντρων αιχμής του εκάστοτε πανεπιστημιακού ιδρύματος. Τέλος κάθε ένα από τα διαγωνιζόμενα πανεπιστήμια θα πρέπει να εντυπωσιάσει την επιτροπή ειδικών με την κατάθεση του λεγόμενου πλάνου για το μέλλον, ενός σχεδίου κατάστρωσης των βημάτων που προτίθεται να ακολουθήσει το εκάστοτε πανεπιστήμιο για να παραμείνει μελλοντικά στον κατάλογο των κορυφαίων πανεπιστημίων.
Στοιχεία που συνεκτιμώνται είναι η διεπιστημονικότητα των προγραμμάτων, η δυνατότητα ενσωμάτωσης ξένων φοιτητών και ερευνητών αλλά ακόμη και τα επιπλέον κίνητρα που δίνονται στις γυναίκες ερευνήτριες.
Μία λίστα που αλλάζει
Η έρευνα αιχμής στο επίκεντρο των γερμανικών πρωτοβουλιών για ενίσχυση της Ανώτατης Εκπαίδευσης
Δεν λείπουν πάντως και οι αιτιάσεις κατά της λογικής της Πρωτοβουλίας Αριστείας. Πολλοί θεωρούν ότι το μεγαλύτερο τμήμα των παρεχόμενων κονδυλίων απορροφάται από ερευνητές που ήδη βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο της καριέρας τους και κατά πολύ λιγότερο σε νέους ερευνητές, φοιτητές και λοιπό επιστημονικό προσωπικό. Πάντως τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες για βελτίωση της συνολικής λειτουργίας των πανεπιστημίων με έμφαση στην ποιότητα των βιβλιοθηκών, την καθιέρωση ευέλικτων ωραρίων λειτουργίας των πανεπιστημιακών υπηρεσιών, την παροχή κινήτρων, υποτροφιών και βοηθημάτων.
Τα έντεκα γερμανικά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα που συγκαταλέγονται στα καλύτερα του κόσμου αυτή τη στιγμή είναι: τα πανεπιστήμια της Βρέμης, της Κολωνίας, της Δρέσδης, της Τυβίγκης, το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βερολίνου, το Πανεπιστήμιο Xoύμπολτ, το Τεχνικό Πανεπιστήμιο και το Λούντβιχς-Μαξιμίλιαν του Μονάχου καθώς και τα πανεπιστήμια της Κωνσταντίας, του ʼαχεν και της Χαϊδελβέργης. Τα πανεπιστήμια που συγκαταλέγονται στη λίστα της ελίτ δεν μένουν βέβαια εσαεί σ’ αυτήν. Η αξιολόγηση τους είναι διαρκής και διεξάγεται σε ετήσια βάση. Για παράδειγμα, τα πανεπιστήμια της Καρλσρούης, του Γκέτινγκεν και του Φράιμπουργκ που συμπεριλήφθηκαν στη λίστα το 2006, δεν κατάφεραν να κρατήσουν τη θέση αυτή μέχρι το 2012.
Gaby Reucher / Δήμητρα Κυρανούδη Deutsche Welle
Ακολούθησε το Diorismos στο Google News! Με την υπογραφή του www.diorismos.gr
